Back end ծրագրավորում

Back-end ծրագրավորումը ծրագրավորման այն մասն է, որը զբաղվում է վեբ կայքերի և հավելվածների սերվերային մասի մշակմամբ։ Այս դեպքում, հիմնական ուշադրությունը կենտրոնացած է տվյալների բազաների, սերվերների, և հավելվածի տրամաբանության վրա։

Հիմնական կոմպոնենտները

1. Սերվերներ (Servers): Սրանք այն համակարգիչներն են, որոնք պատասխանատու են վեբ կայքերի կամ հավելվածների տվյալների մշակման և տարածման համար։ Սերվերները կարող են լինել ֆիզիկական կամ վիրտուալ։

2. Դուք տվյալների բազաներ (Databases) Տվյալների բազաները տեղադրում են և կազմակերպում տվյալները, որոնք անհրաժեշտ են ձեր կայքին կամ հավելվածին։ Հանրահայտ տվյալների բազաների համակարգեր են MySQL-ը, PostgreSQL-ը, MongoDB-ն և այլն։

3. API (Application Programming Interface): API-ները թույլ են տալիս հաղորդակցվել տարբեր ծառայությունների և հավելվածների միջև։ Օրինակ, եթե ձեր հավելվածը պետք է տվյալներ ստանա երրորդ կողմի ծառայությունից, այն կարող է օգտագործել API։

Հիմնական տեխնոլոգիաները
1. Ծրագրավորման լեզուներ:
- JavaScript (Node.js): Հարմար է արագ զարգացող հավելվածների համար։
- Python: Օգտագործվում է Django կամ Flask շրջանակներում։
- Java: Տարածված է մեծածավալ համակարգերի համար։
- PHP: Համարվում է վեբ զարգացման հիմնական լեզուներից մեկը։
- Ruby: Հիմնականում օգտագործվում է Ruby on Rails շրջանակում։

2. Ծրագրավորման շրջանակներ (Frameworks):
- Express.js (Node.js-ի համար)
- Django (Python-ի համար)
- Spring (Java-ի համար)
- Laravel (PHP-ի համար)
- Ruby on Rails (Ruby-ի համար)

Տվյալների բազաների տեսակները

1. Հարաբերական տվյալների բազաներ (Relational Databases):
- MySQL: Տարածված, բաց կոդով տվյալների բազա։
- PostgreSQL: Ունի շատ հնարավորություններ և համարվում է ավելի հզոր։
- SQLite: Հեշտ օգտագործման համար, բայց սահմանափակ հնարավորություններով։

2. Ոչ հարաբերական տվյալների բազաներ (NoSQL Databases):
- MongoDB: Օգտագործում է JSON-ի նմանատիպ փաստաթղթեր։
- Redis: Հնարավորություն ունի աշխատելու որպես տվյալների բազա և հիշողության կառավարման համակարգ։

Ինչպես սկսել

1. Ծրագրավորման լեզվի ընտրություն: Ընտրեք այն լեզուն, որը ձեզ ավելի հետաքրքիր և հասկանալի է։
2. Հիմնական հասկացությունների ուսումնասիրություն Սովորեք HTTP/HTTPS, CRUD (Create, Read, Update, Delete) գործողությունները։
3. Տվյալների բազաների հիմունքներ: Սովորեք SQL կամ NoSQL տվյալների բազաների հիմնական հասկացությունները։
4. API-ների օգտագործում և ստեղծում: Սովորեք ինչպես օգտագործել API-ները և ինչպես ստեղծել ձեր սեփականը։
5. Ծրագրավորման շրջանակի ուսումնասիրություն: Ընտրեք և խորացված սովորեք համապատասխան շրջանակը։

Back-end ծրագրավորումը կարևոր է ձեր կայքի կամ հավելվածի արդյունավետության և անվտանգության համար, ուստի պահանջվում է լավ տիրապետել տեխնոլոգիաներին և ըմբռնել զարգացման գործընթացները։